Tạm biệt Tổng thống Obama
Nguyễn An Dân Gửi tới BBC từ TPHCM
- 26
tháng 5 2016
Tôi đánh giá chính quyền Việt Nam đón ông Obama “hơi kém long
trọng” so với khi đón người đồng nhiệm khác tương đương là ông Tập Cận Bình.
Ông Obama, ở Việt Nam, đã không có 21 phát đại bác như ông Tập.
Điều này khẳng định quan điểm chính thống lâu nay của Đảng, đó là
“quan hệ anh em” với Trung Quốc dĩ nhiên nặng ký hơn “quan hệ hàng đầu” với Mỹ.
Tôi nghĩ chúng ta đừng quên điều then chốt này trong tam giác quan hệ Việt-Trung-Mỹ
hiện nay.
Đại bác và nụ cười
Có thể cách đón ông Obama của chính quyền Việt Nam làm ông hơi
buồn, nhưng tôi tin là ông Obama thật sự vui vì cách đón của nhân dân Việt Nam.
Hai điều này cho thấy ý Đảng và lòng dân lại một lần nữa chưa gặp nhau.
Mỹ và Trung Quốc luôn tranh giành ảnh hưởng ở Việt Nam, nên lễ
nghi tiếp đón lãnh đạo hai nước này tại Việt Nam thể hiện nhiều điều quan
trọng.
Nếu người dân Việt Nam đón ông Tập bằng tâm lý nghi ngờ, hoang
mang và quan ngại kèm vài nụ cười nhạt thì họ đón ông Obama bằng nụ cười rạng
rỡ, chân thành và khao khát chờ mong.
Khác với ông Tập Cận Bình với những bức hình bị quần chúng Việt
Nam gạch chéo, hình ông Obama với nụ cười rạng rỡ được quần chúng Việt Nam
trưng bày khắp nơi cũng là điều chính quyền Việt Nam nên chú ý.
Ông Obama là một chính khách lớn, và chuyến đi của ông phục vụ
chính trị, nên tôi cũng thử giải mã một vài thông điệp ông muốn gửi gắm cho
Việt Nam.
Với đảng cầm quyền Việt Nam, ông trấn an họ là Mỹ sẽ không tìm
cách lật đổ, hay tác động để làm Đảng sụp đổ, nên Đảng cứ yên tâm mà lãnh đạo,
và Mỹ tôn trọng Đảng Cộng sản Việt Nam.
Tuy nhiên, ông nhắc nhở họ nên lãnh đạo theo quy tắc, cam kết quốc
tế chung mà họ đã đại diện cho Việt Nam khi ký kết. Không nên, và không thể
viện dẫn rằng Việt Nam vì “đặc thù riêng” nên nhiều lúc hành xử khác biệt hay
sai lệch với những gì đã ký kết với quốc tế, vì những cam kết này đã là quy
tắc-chuẩn mực chung.
Thông điệp với nhân dân Việt Nam
Từ những nguồn tin có quan hệ với chính giới Mỹ, tôi nghe rằng
chính quyền Mỹ muốn chính quyền Việt Nam tạo điều kiện cho giới trẻ Việt Nam
giao lưu với ông Obama.
Trong chuyến đi này, ông Obama, ngoài những lễ tiệc ngoại giao bắt
buộc, có lẽ việc giao lưu với quần chúng và thanh niên trẻ là những hoạt động
nhiều nhất.
Đây là điều theo tôi rất quan trọng, nó góp phần lớn trong việc
củng cố quan hệ Mỹ-Việt trong tương lai, khi lớp trẻ của hôm nay lớn lên và có
các vị trí xã hội nhất định.
Trong các bài phát biểu của ông với quần chúng Việt Nam, tôi nhận
thấy ông nói nhiều điều “thú vị và quan trọng”.
“Chính người dân Việt Nam mới quyết định cho tương lai của mình,
không ai sống cho cuộc đời của mình ngoài mình”
“Đừng tin mọi thứ mà bạn được xem trên mạng internet”…
Còn nhiều điều nữa, nhưng với tôi, cũng là một người ở tuổi “hết
trẻ nhưng chưa già”, tôi trân trọng ghi nhớ những lời trên.
Trong tâm thái một đất nước đang bị kẹt giữa hai cường quốc Trung
Quốc và Mỹ về tranh giành địa- chính trị. Một xã hội rối loạn bởi các giá trị
văn hóa bị xuống cấp, một cộng đồng quần chúng luôn khao khát tìm kiếm những “thủ
lĩnh” để đi theo… thì tôi đánh giá những góp ý này của ông Obama là vô cùng cần
thiết và đúng lúc cho tuổi trẻ và quần chúng hiện nay.
“Nếu những quốc gia như Việt Nam, Trung Quốc, Ấn Độ... đi theo vết
xe đổ của phương Tây (chỉ tập trung phát triển kinh tế, công nghiệp mà bỏ quên hoạt
động bảo vệ môi trường) tất cả chúng ta sẽ chìm xuống đáy biển”
Tôi nghĩ ông Obama chưa quên sự kiện cá biển miền trung vừa qua
của Việt Nam. Có lẽ nào ông Obama nhớ còn chúng ta, là người Việt Nam, lại
quên?
Cuối cùng, điều quan trọng nhất mà ông Obama hàm ý là ,nếu Việt
Nam có biến động chính trị thì đó là chuyện nội bộ của Việt Nam, người Việt Nam
phải giải quyết, Mỹ không liên quan.
Nên tôi nghĩ có lẽ chúng ta nên từ bỏ đi những tư duy kiểu như
“các đế quốc phương Tây luôn giựt dây cho bạo động và rối loạn để mưu đồ chính
trị có lợi cho họ”.
Biển Đông và vũ khí sát thương
Nhiều người nghĩ rằng vì ông Obama đã đến thăm Việt Nam, Mỹ sẽ ủng
hộ cho Việt Nam trong tranh chấp Biển Đông với Trung Quốc. Tôi cho rằng suy nghĩ
này chưa đúng. Mỹ chỉ ủng hộ các bên tham gia tranh chấp thực thi đúng, giữ
đúng các cam kết quốc tế và dùng các biện pháp hòa bình trong khi tranh chấp
chứ Mỹ không nghiêng về bên nào. Tuy nhiên, tôi vui mừng khi ông cũng nói “nước
lớn không nên ức hiếp nước nhỏ”.
Quan điểm lâu nay về đối ngoại chính trị của Mỹ rất rõ, Mỹ chỉ ủng
hộ ai khi và chỉ khi người đó tự đứng lên trên chính đôi chân của mình. Chuyện
Biển Đông thì Việt Nam phải chủ động hành động trước khi Mỹ giúp. Chính quyền và
nhân dân Việt Nam cần minh định điều này khi nghĩ về quan hệ Việt-Mỹ bất cứ khi
nào, dù sau này quan hệ này đạt đến tầm nào.
Có dư luận nói rằng việc phê chuẩn bán vũ khí sát thương cho Việt
Nam là động thái cho thấy hai chính quyền Mỹ-Việt hiện nay đã có tin cậy chính
trị. Theo tôi điều này không đúng. Việc bán vũ khí sát thương này chỉ nói lên là
giữa hai nước Mỹ-Việt có cùng chung lợi ích trong chiến lược xoay trục Châu Á-
Thái Bình Dương của Mỹ. Và vì lợi ích chung đó, Việt-Mỹ hợp tác trong việc mua
bán vũ khí sát thương.
Tin cậy chính trị chỉ đến khi chính quyền Mỹ nhận thấy chính quyền
Việt Nam bắt đầu hướng tới và đạt được những giá trị chung về dân chủ và nhân
quyền như họ. Nếu chính quyền Việt Nam còn bắt bớ, tù đày, đàn áp những ý kiến
khác biệt của người dân Việt Nam, thì làm sao Mỹ có thể tin rằng chính quyền
Việt Nam sẽ vẫn đồng hành cùng họ nếu một ngày nào đó Mỹ cũng đưa ra những ý kiến
khác biệt khi quan hệ với chính quyền Việt Nam?
Hậu Obama
Sau khi ông Obama rời đi, chúng ta trở về với bầu không khí thường
ngày cùa đất nước, và chúng ta sực nhớ lại rằng Trung Quốc vẫn đang lấn lướt ngoài
Biển Đông, một chuyến thăm của ông Obama là cần nhưng chưa đủ để khiến tình
hình Biển Đông trở nên có lợi cho Việt Nam.
Sau khi ông Obama hết nhiệm kỳ, sẽ có tổng thống mới lên nhậm
chức, và chiến lược chính trị của Mỹ ở Châu Á-Thái Bình Dương vẫn sẽ không thay
đổi. Hi vọng rằng khi đó Việt Nam đóng một vai trò “quan trọng thực sự” để cùng
chia lợi ích với Mỹ.
Hi vọng rằng người kế nhiệm ông Obama sau này đến Việt Nam sẽ được
21 phát đại bác chào mừng, cũng như quan hệ Việt-Mỹ từ “quan hệ hàng đầu” sẽ
trở thành “quan hệ anh em”. Đó là điều mà tôi nghĩ lòng dân đang mong muốn đảng
cầm quyền sớm thực hiện.
Sau khi ông Obama rời đi, tôi mong rằng mọi tầng lớp, từ quan chức
chính quyền đến người dân Việt Nam, từ người ủng hộ đảng cầm quyền cho đến giới
bất đồng chính kiến, hãy luôn nhớ những thông điệp ông nhắn nhủ.
“Chuyện Việt Nam, tương lai Việt Nam là do chính người Việt Nam
quyết định, không ai làm thay, và Mỹ không làm thay”
Bài phản ánh văn phong và quan điểm của tác giả, cây viết sống tại
TP HCM.
__._,_.___
No comments:
Post a Comment