07/10/2016
Quyết định 1880/QĐ-TTg và đỉnh cao “tam
vô” của nghệ thuật thiền (*)
Nguyễn Thị Oanh
Cuộc biểu tình có số lượng tới hàng chục ngàn người tham gia ngay
tại nhà máy Formosa Hà Tĩnh vào ngày CN 2/10 vừa qua, thêm một lần nữa đã cho
thấy sự lúng túng, vụng về của Chính phủ trong việc xử lý "canh bạc
Formosa" có thể phải trả một giá đắt như thế nào!
Mặc dù, như mọi lần, chính quyền vẫn cho đây là một cuộc biểu tình
do "bị kích động, lôi kéo, lợi dụng" bởi các "thế lực thù
địch" (như những nội dung thường được gán ghép cho các cuộc tụ tập đông
người, kể cả những cuộc biểu tình vì môi trường để phản đối Formosa trước đây),
lần này, không thể phủ nhận một nguyên nhân quan trọng dẫn đến cuộc xuống đường
của bà con là phản ứng không đồng tình với Quyết định 1880/QĐ-TTg về "định
mức bồi thường thiệt hại cho các đối tượng tại các tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình,
Quảng Trị và Thừa Thiên-Huế bị thiệt hại do sự cố môi trường biển" do Phó
Thủ tướng Trương Hòa Bình vừa ký ban hành ngày 29/9.
Theo QĐ này, có 7 nhóm đối
tượng thiệt hại được xác định bồi thường, gồm:
1- Khai thác hải sản;
2- Nuôi trồng thủy sản;
3- Sản xuất muối;
4- Hoạt động kinh doanh thủy sản ven biển;
5- Dịch vụ hậu cần nghề cá;
6- Dịch vụ du lịch, thương mại ven biển;
7- Thu mua, tạm trữ thủy sản.
Tóm tắt những điểm chính về mức độ và phạm vi bồi thường trong QĐ
1880 như sau:
Với chủ tàu/thuyền không lắp máy bị thiệt hại do nằm bờ thì định
mức bồi thường là 5,83 triệu đồng/tàu/tháng; chủ tàu lắp máy dưới 20 CV thiệt hại
do nằm bờ thì định mức bồi thường là 10,67 triệu đồng/tàu/tháng; tàu lắp máy
công suất từ 20 CV đến dưới 50 CV thiệt hại do nằm bờ thì định mức bồi thường
là 15,2 triệu đồng/tàu/tháng; chủ tàu lắp máy công suất từ 800 CV trở lên thiệt
hại do giá thì định mức bồi thường là 37,48 triệu đồng/tàu/tháng...
Đối tượng lao động trên tàu/thuyền không lắp máy thiệt hại do nằm
bờ thì định mức bồi thường là 3,69 triệu đồng/người/tháng; định mức bồi thường
là 5,96 triệu đồng/người/tháng với đối tượng lao động trên tàu lắp máy dưới 20
CV thiệt hại do nằm bờ; đối tượng lao động trên tàu lắp máy công suất từ 20 CV
đến dưới 50 CV thiệt hại do nằm bờ thì định mức bồi thường là 7,65 triệu
đồng/người/tháng; định mức bồi thường là 8,79 triệu đồng/người/tháng với đối
tượng lao động trên tàu lắp máy công suất từ 50 CV đến dưới 90 CV thiệt hại do
nằm bờ.
Thiệt hại nghề muối định mức bồi thường là 39,37 triệu
đồng/ha/tháng. Thiệt hại nghề muối trả 1 lần. Người lao động bị mất thu nhập
định mức bồi thường là 2,91 triệu đồng/người/tháng.
Quyết định cũng quy định cụ thể định mức bồi thường nuôi trồng
thủy sản mặn, lợ.
Riêng đối với 3 đối tượng: Khai thác thủy sản trên tàu có công
suất máy chính từ 90 CV trở lên; nuôi trồng thủy sản (thủy sản chết) và sản
xuất muối; thu nhập bị mất của người lao động làm thuê được tính chung trong
định mức bồi thường thiệt hại của chủ tàu hoặc chủ cơ sở nuôi trồng thủy sản, sản
xuất muối.
Thời gian tính bồi thường thiệt hại tối đa là 6 tháng, từ tháng
4/2016 đến hết tháng 9/2016.
Có vài vấn đề mà một người dân bình thường như tôi cũng không khỏi
suy nghĩ về việc bồi thường theo QĐ này:
Thứ nhất, không hiểu căn cứ nào để Chính phủ đưa ra các mức bồi
thường như trên và giới hạn phạm vi bồi thường trong 6 tháng? Một sự kiện đã
phải thừa nhận là "thảm hoạ môi trường" với nguyên nhân được xác
định chính xác là do sự xuất hiện của nhà máy luyện cán thép Formosa thì hậu
quả về môi trường và dân sinh không thể được đo đếm một cách đơn giản bằng 6 tháng
thu nhập bình quân của người dân như thế! Mà thật ra, cũng không rõ những số
liệu ấy có đúng là mức thu nhập thực tế hiện nay của các "đối tượng thiệt
hại" hay không?
Ví dụ: Định mức bồi thường cho lao động mất thu nhập nghề
muối theo QĐ này là 2,91 triệu đồng/tháng, tức chỉ tương đương mức lương tối
thiểu vùng III mà Chính phủ đang dự kiến áp dụng cho năm 2017.
Mà ai cũng biết
rằng quy định lương tối thiểu chỉ để làm cơ sở thỏa thuận và trả lương giữa
người lao động và người sử dụng lao động, chứ trên thực tế khó ai có thể sống
được với cái khung lương tối thiểu đó! Mức bồi thường cho một trường hợp thất
nghiệp và có khả năng mất việc làm vĩnh viễn mà chỉ tương đương tối đa bằng 6
tháng lương tối thiểu vùng III như vậy thì liệu có thỏa đáng hay không?
Phải nhìn nhận rằng những tổn thất do Formosa mang lại đối với
mặt đất, mặt biển cũng như đời sống của người dân địa phương là rất lâu dài,
bởi không dễ và cũng không thể khắc phục nếu Formosa vẫn tiếp tục hoạt động. Giá nào có thể trả lại môi trường cho việc nuôi
trồng, đánh bắt thủy sản? Giá nào bù đắp được nỗi đau ly hương hoặc thất nghiệp
của những người dân trên chính vùng đất vẫn nuôi sống họ từ bao đời nay bằng nguồn
lợi của biển?
Tại sao một kế hoạch bồi thường quan trọng như vậy không căn cứ
trên thực tế để tiến hành các khảo sát, đánh giá chính xác về mức độ thiệt
hại nhằm đạt được sự đồng thuận với dân, mà lại chỉ "Căn cứ Luật Tổ chức
Chính phủ ngày 19 tháng 6 năm 2015; Căn cứ Luật Bảo vệ môi trường năm 2014;
Theo đề nghị của Bộ trưởng Bộ Tài chính" một cách lạnh lùng như QĐ đã
nêu?
Hơn thế, sao lại "theo đề nghị của Bộ Tài chính" mà không phải
là theo đề nghị của Bộ LĐ-TBXH, Bộ NN-PTNT hay một ý kiến liên ngành nào đó,
nhằm đảm bảo kế hoạch bồi thường đạt hiệu quả tốt nhất về mặt dân sinh, tránh
những suy luận tiêu cực từ các đối tượng được hưởng bồi thường?
Thứ hai, cần phải công khai truớc công luận và cập nhật kịp thời
về tổng số tiền chi trả bồi thường cũng như những số liệu cụ thể liên quan đến
các đối tượng nhận bồi thường.
Sự mất mát lòng tin do tình trạng tham nhũng
kinh niên đã làm người dân 4 tỉnh miền Trung cũng như trên cả nước tiếp tục nghi
ngờ về tính nghiêm túc trong việc thực hiện chuyển tiền bồi thường của Formosa
đến các đối tượng được hưởng bồi thường.
Và điều thứ ba, thật lòng, không hiểu tại sao Chính phủ lại nhận
trách nhiệm "đứng mũi chịu sào" trong vụ này để rồi phải đối mặt với
những áp lực không nhỏ từ dân? Bài toán giải quyết khối u Formosa đã sai cách giải
ngay từ đầu, khi Chính phủ tự ý thỏa thuận với Formosa để đồng ý nhận khoản bồi
thường 500 triệu USD mà không rõ căn cứ. Và bây giờ, vẫn tiếp tục sai khi
Chính phủ đứng ra nhận tiền đó thay cho dân rồi lại thực hiện chi trả bồi
thường thay cho Formosa. Giờ đây, kẻ thủ ác hẳn đang xoa tay thở phào khi đã
đẩy được hết mọi trách nhiệm về cho chính quyền VN để mặc nhiên xem đó là việc
của người Việt tự giải quyết với nhau 
Cuối cùng, thêm một lần nữa, thật không biết bình luận gì thêm về
sự im lặng đáng xấu hổ của hệ thống báo chí chính thống trong nước trước yêu
cầu phản ánh kịp thời nguyện vọng của dân sau khi QĐ 1880 được ban hành!
Không
những thế, một bạn FB của tôi là Nhà giáo Pham Phuc Thinh mới đây còn gửi cho
tôi xem ảnh chụp lại một bài viết trên báo Hà Tĩnh vào ngày 1/10 có tựa đề:
"Ngư dân ven biển đồng tình với mức đền bù, hỗ trợ thiệt hại" (xem
bài tại đây: baohatinh.vn/…/ngu-dan-ven-bien-dong-tinh-voi-mu…/121685.htm).
Kèm theo bức ảnh này là một status của bạn với lời bình đại ý: Người viết bài
này đã đạt đến đẳng cấp "tam vô" của nghệ thuật thiền, tức VÔ TRI, VÔ
GIÁC và VÔ LƯƠNG.
Tôi muốn nói thêm: Không chỉ có người viết bài báo đó! Đã từ lâu,
"nền báo chí cách mạng VN" quả đúng là đã đạt tới đỉnh cao của nghệ
thuật thiền, giống như bạn đã nhận xét!
N. T. O.
Nguồn: FB Nguyễn Thị Oanh
(*) Nhan đề của BVN.
__._,_.___
No comments:
Post a Comment